Δευτέρα 5 Νοεμβρίου 2018

ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ ΚΑΙ ΛΙΣΒΟΡΙ

ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ 

ΚΑΙ 

ΛΙΣΒΟΡΙ

ΓΡΑΦΕΙ:  Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΤΑΙ Ο π. Γ. ΑΛΕΝΤΑΣ

8Η Νοεμβρίου!
Ημέρα των Ταξιαρχών!  Όλη η ορθοδοξία τιμά και γιορτάζει τους Ταξιάρχες, κυρίως όμως τον Αρχιστράτηγο Μιχαήλ που για το νησί μας είναι προστάτης και θαυματουργός. Από το 1912 δε η γιορτή αυτή είναι  και εθνική για τη Λέσβο.
Το κέντρο αναφοράς για τη γιορτή μας τούτη είναι ο Ταξιάρχης στο Μανδαμάδο.
Πολλά έχουν γραφεί και πολλά γνωρίζει ο κόσμος για το Προσκύνημα τούτο.
Με ιδιαίτερη αγάπη και περίσσια λαμπρότητα γιορτάζει και το χωριό μας, το Λισβόρι, από πολύ παλιά. Θυμάμαι στα παιδικά και τα νεανικά μου χρόνια, η εκκλησιά ήτανε ασφυκτικά γεμάτη από κόσμο όλων των ηλικιών. Μετά δε τη λειτουργία, το μεταλειτουργικό καφέ και μια μικροδιασκέδαση των ανδρών στα καφενεία της αγοράς, όλη η οικογένεια στο μεσημεριανό σπιτικό εορταστικό τραπέζι. Εδώ απαραίτητο έδεσμα το παραδοσιακό «κισκέτς», που το συναντάμε έτσι ακριβώς και στο βόρειο τμήμα του νησιού.
Τα γύρω χωριά της περιοχής μας, Βασιλικά, Πολιχνίτος, Βρίσα γιορτάζουν μεν αλλά δεν μαγειρεύουν τούτη τη μέρα «κισκέτς», το οποίο κατ’ έθιμό τους το φτιάχνουν τις Απόκριες.
Θέλω να πιστεύω ότι η μικρή κοινωνία του Λισβορίου, το Λισβόρι, έχει σ’ αυτό το σημείο κάποιες ομοιότητες ειδικά με το Μανδαμάδο και όχι με τα γύρω χωριά μας.
Είναι γνωστή νομίζω η παράδοση, την άκουσα να τη διηγείται η μάνα μου και η γιαγιά μου, που κι αυτές την άκουσαν από τους προγόνους τους, ότι ο Ταξιάρχης, ο Ταξιάρχης της Πετραδερής όπου και το ανδρικό μοναστήρι του τότε, έφυγε από την περιοχή της Πετραδερής και περιπλανώμενος έφτασε έξω από το Μανδαμάδο όπου σήμερα και το ιερό Προσκύνημά του. Εκεί με θαυμαστό τρόπο και πολλά οράματα χριστιανών απαίτησε να κτιστεί τόπος λατρείας στο όνομα του, το οποίο και έγινε.
Σήμερα στο τόπο αυτό υπάρχει το γνωστό ξωκκλήσι του «Αστράτγιου». Ο δε Μητροπολίτης Μυτιλήνης Κυρός Ιάκωβος ο Β΄ Κλεόβροτος, αναζητεί στην περιοχή των «Βασιλικών χωρίων», την περιοχή μας δηλαδή  Μονή αφιερωμένη στον «Μιχαήλ τον Ακρονησιώτη». Μια θέση σε τούτη τη Μονή διεκδικεί και το χωριό μας προβάλλοντας τη θέση του «Αστράτγιου» της Πετραδερής.
Εδώ πρέπει να δοθεί μια απάντηση.
Υπήρχε σ’ αυτή την περιοχή παραθαλάσσιος οικισμός, όπως βέβαια υπήρχαν και σ’ όλα τα παράλια του κόλπου Καλλονής.
Πειρατές υποχρέωσαν τους κατοίκους των οικισμών να σκορπιστούν στα γύρω πιο ασφαλή μέρη και μια ομάδα ήρθε και στον τόπο του σημερινού Λισβορίου.
Μια άλλη, ίσως και μεγαλύτερη, πιθανόν μαζί με τους μοναχούς και κειμήλια του τότε μοναστηριού του Ταξιάρχου Μιχαήλ, αναζήτησε αλλού ασφαλέστερο μέρος και ύστερα από περιπλανήσεις κατέληξε στο σημερνό Μανδαμάδο, όπου και εγκαταστάθηκε. Εκεί από τότε αρχίζει και η ιστορία του Προσκυνήματος.
Όταν κανείς πηγαίνοντας στο Μανδαμάδο βρεθεί στο πάνω μέρος του χωριού, μπορεί να καταλάβει γιατί οι φοβισμένοι κάτοικοι διάλεξαν αυτόν τον τόπο.
Δεν τεκμηριώνεται βέβαια μια τέτοια άποψη επιστημονικά, αλλά πολλές φορές η παράδοση είναι και το μόνο τεκμήριο.
Τώρα ένα άλλο που έχω προσέξει είναι το εξής. Το κτήμα μέσα στο οποίο βρίσκεται το εκκλησάκι ανήκει στη γνωστή οικογένεια των Σαββαδέλληδων.
Ένας Σαββαδέλλης ο Σταύρος, αδελφός του Πανσέληνου Σαββαδέλλη, του Κυριάκου και της γιαγιάς μου της Θεοδώρας, έφυγε από το Λισβόρι και έζησε στο Μανδαμάδο όπου και έκανε οικογένεια, όπως άκουσα να λέει η μάνα μου.
Έτσι κάπως εξηγείται η ομοιότητα των εθίμων του Λισβορίου με αυτά του βορείου τμήματος του νησιού μας
Έχω όμως προσέξει και τούτο.
Στον Πολιχνίτο χρησιμοποιούν το επιφώνημα «άκα» στην κουβέντα τους, όταν εκπλήσσονται ή όταν θαυμάζουν. Στα Βασιλικά χρησιμοποιούν το επιφώνημα «κο».
Στο Λισβόρι, αυτό δεν υπάρχει. Υπάρχει όμως κάτι άλλο αξιοπρόσεκτο. Στην κουβέντα και σε φιλοφρονήσεις χρησιμοποιείται η λέξη «καλό μ(ου)». «Έλα καλό μ’ που σι πιριμένου».
Στο βόρειο τμήμα, Καλλονή Αγία Παρασκευή και αλλού χρησιμοποιείται το ανάλογο «ξόμ» δηλαδή χρυσό μου.
Προσπάθησα εδώ να παραθέσω, το τονίζω χωρίς αποδείξεις, με βάση τη μεγάλη γιορτή των Ταξιαρχών στο χωριό μας, το Λισβόρι, τη παράδοση για το μεγάλο μοναστήρι του Ταξιάρχη που υπήρχε στον τόπο μας από το οποίο και ξεκίνησαν οι μοναχοί για το Μανδαμάδο και το εκεί μεγάλο και πανίερο μοναστήρι και παγκόσμιο προσκύνημα.